Dutchbatters lijden nog steeds: ‘Iedereen liet ons verrekken’

Veertig Dutchbatters vulden een vragenlijst in, waarin ze terugkijken op de VN-vredesmissie in Bosnië en de nasleep. De missie in 1995 eindigde met de val van de moslimenclave Srebrenica, morgen precies 25 jaar geleden, en de genocide op 8000 moslimmannen door Bosnische Serviërs.

Dutchbatters beseffen dat de schrijnende verhalen van de slachtoffers en nabestaanden niet in verhouding staan tot hun eigen leed. Maar ze stuiten nog vaak op een muur van onbegrip.

De missie mislukte door een gebrek aan mankracht, bewapening, brandstof en voedsel, een beperkt mandaat van de Verenigde Naties en het uitblijven van luchtsteun. Dat dit in de beeldvorming Dutchbat wordt aangerekend, drukt zwaar op de veteranen.

De meeste respondenten vinden dat ze slecht voorbereid naar Srebrenica gingen. Bijna de helft had daar niet het gevoel dat Dutchbat iets kon betekenen. ,,Ik ben niet trots op deze missie’’, zegt Dutchbatter Jaski Portegies Zwart. ,,De besluiteloosheid van de internationale gemeenschap heeft duizenden levens gekost. Ik schaam mij daarvoor.’’

Hoewel defensieminister Hennis in 2016 erkende dat Dutchbat op een ‘onuitvoerbare missie’ was gestuurd, voelen de militairen zich in de steek gelaten door de regering. Die stuurde hen met beperkte middelen naar Srebrenica, legde daarna een spreekverbod op en faalde in de nazorg.

,,Er was weinig aandacht voor hun leed’’, zegt Olaf Nijeboer, bestuurslid van de Vereniging Dutchbat III. ,,De omstandigheden van de missie worden niet meegewogen. Dat raakt hen nog steeds.’’

Ruim de helft van de respondenten heeft psychische hulp gehad vanwege een trauma. Velen verloren hun baan of partner, anderen raakten uit beeld of kennen collega’s die zelfmoord pleegden. Nijeboer: ,,Srebrenica is niet alleen een litteken, maar een wond die deels nog open lig. Het zal ook nooit weggaan. Daarvoor is het te groot.’’

De Vereniging Dutchbat III heeft tevergeefs bezwaar gemaakt tegen de tekst over Srebrenica in het Canon van Nederland. ,,De nuance ontbreekt’’, zegt Nijeboer. ,,Dat is schadelijk voor de nabestaanden van de 8000 slachtoffers en voor ons.’’