"Relaties zijn stukgelopen, anderen zijn hun huis kwijtgeraakt, mensen zijn in de schuldsanering terechtgekomen. De schade is enorm", zei CDA'er Pieter Omtzigt.
SP'er Renske Leijten: "Mensenlevens zijn kapot gemaakt door de Belastingdienst." Farid Azarkan (DENK) citeerde een van de gedupeerde ouders: "De Belastingdienst heeft mij een enkeltje naar de hel gegeven. Ik probeer nu de weg terug naar huis te vinden, maar ik weet niet hoe."
"Dit gaat over mijn leven", zegt de man die de publieke tribune verliet. De man heet Roger en heeft naar eigen zeggen een schuld van 75.000 tot 100.000 euro bij de Belastingdienst. Zijn huwelijk strandde, hij raakte zijn baan kwijt en kreeg te maken met deurwaarders. "Het lukt niet om er een streep onder te zetten."
Een deel van de oppositie vindt de grootte en de impact van de opvangtoeslagaffaire onacceptabel. Zij verwijten staatssecretaris Snel niet snel genoeg gehandeld te hebben om de gedupeerde ouders te helpen. SP, PVV, PvdA, PvdD, 50PLUS, DENK en Lid-Van Kooten-Arissen dienden een motie van wantrouwen in, maar die haalde geen meerderheid. De coalitiepartijen, GroenLinks en SGP blijven de bewindsman steunen. FVD was niet bij het debat aanwezig, maar steunde de motie wel.
Waarschijnlijk zijn duizenden ouders gedupeerd
RTL Nieuws en Trouw brachten aan het licht dat er grove fouten zijn gemaakt bij de stopzetting en terugvordering van kinderopvangtoeslag bij driehonderd ouders die de kinderopvang regelden via gastouderbureau Dadim in Eindhoven, de zogenoemde CAF11-zaak.
In veruit de meeste gevallen zette de fiscus de toeslag willens en wetens onterecht stop. Pogingen van ouders om hun onschuld aan te tonen strandden, omdat de fiscus niet meewerkte en niet wilde delen welke documenten moesten worden aangeleverd.
Door het handelen van de Belastingdienst zijn honderden en waarschijnlijk duizenden ouders in grote financiële problemen gekomen.
'Het toeslagensysteem heeft zijn langste tijd gehad'
"De overheid is er voor de burgers en heeft een enorme macht ten opzichte van de burger", aldus Omtzigt. "De Belastingdienst kan zich niet aan de wet onttrekken, dat ondergraaft het vertrouwen van burgers in de rechtsstaat."
De CDA'er was een van de drijvende krachten achter het blootleggen van het schandaal. Hij vindt het huidige toeslagenstelsel waarbij achteraf gecontroleerd wordt onhoudbaar. Dat vinden ook VVD, SP, GroenLinks, ChristenUnie en DENK. Helma Lodders (VVD): "Dit systeem heeft zijn langste tijd gehad."
Staatssecretaris Snel is het daarmee eens. "Maar dat zal niet simpel zijn", waarschuwde hij. De D66-bewindsman trok in het debat opnieuw het boetekleed aan. "De overheid heeft een grens opgezocht, is erover heen gegaan. Ouders zijn de dupe geworden en het is veel te lang doorgegaan", aldus Snel.
In de CAF11-zaak draait het om driehonderd gedupeerde ouders, maar in totaal zijn er 170 CAF-zaken. Volgens Snel gaat het om mogelijk negenduizend ouders. De staatssecretaris herhaalde dat het kabinet alle gedupeerde ouders zal compenseren. Voor de CAF11-ouders geldt dat zij voor de jaarwisseling duidelijkheid hebben. Voor de gedupeerden in de andere CAF-zaken is dat nog onduidelijk, al is zijn inzet dit zo snel mogelijk te regelen.
Snel realiseert zich dat de compensatie "het aangedane leed niet goed kan maken". Hij wees de Kamer erop dat er ook een schadevergoeding boven op de compensatie kan worden gevraagd. Dat kunnen ouders via de rechter eisen en Snel is bereid de gedupeerden daarbij te helpen.
SP wil een parlementaire enquête
Ook SP'er Renske Leijten stelde de problematiek rond het toeslagendebacle meerdere malen aan de kaak. "Mensen zijn willens en wetens in diepe ellende gestort en er zijn ambtenaren die het heerlijk vonden om dit te doen." Uit onlangs openbaar gemaakte documenten blijkt dat ambtenaren spraken over "afpakjesdag".
De SP'er verwijst naar de onlangs uitgelekte notitie waaruit blijkt dat het CDA, SP en DENK hebben gevraagd naar de mogelijkheden om ambtenaren en staatssecretaris Snel strafrechtelijk te vervolgen.
Leijten wil een parlementaire enquête zodat de Kamer zelf kan uitzoeken wat er exact is misgegaan en wie daarvoor verantwoordelijk is.
CDA'er Omtzigt wil nog niet zover gaan. Hij wil wachten op de uitkomsten van lopende onderzoeken van onder meer de commissie-Donner, die onder meer kijkt of er sprake is geweest van etnisch profileren, en de Auditdienst Rijk (ADR). Ook GroenLinks wil de onderzoeken afwachten.
Maar volgens Leijten moet de Kamer "zich niet verschuilen achter procedureel geneuzel". "De overheid hoort mensen te beschermen, dat is niet gebeurd", aldus de SP'er. "Wij moeten dit vandaag regelen."
Snel wil strafvervolging niet uitsluiten
Vooralsnog is er geen steun voor een parlementaire enquête. Snel wees strafvervolging eerder al niet uit. "Als er sprake is van een ambtsmisdrijf, dan zullen we ambtenaren daar niet mee laten wegkomen", aldus de staatssecretaris.
Signalen daarvoor heeft hij echter nog niet ontvangen. Hij wil twee 'raadspersonen' aanstellen die onafhankelijk onderzoek doen op het departement en alle ambtenaren spreken om erachter te komen of er sprake is geweest van machtsmisbruik.
NUjij: Uitgelichte reacties