Kabinet overweegt verbod op roken op het strand
Om de vervuiling door weggegooide sigarettenpeuken een halt toe te roepen overweegt het kabinet een aantal ingrijpende maatregelen. Een van de opties is een rookverbod op alle Nederlandse stranden, een andere optie is een verbod op filters die maar één keer gebruikt worden.
Zo'n verbod zou eigenlijk het beste zijn om het probleem - milieuvervuiling door weggegooide peuken - op te lossen. Er kleeft alleen een nadeel aan: dat kan het beste in Europees verband geregeld worden. En de eerste mogelijkheid om dat te doen is in 2026, meldt staatssecretaris Vivianne Heijnen (Infrastructuur en Waterstaat) aan de Tweede Kamer.
En dat is te laat, want de Tweede Kamer heeft het kabinet opdracht gegeven om het aantal weggegooide peuken met 70 procent terug te dringen in 2026.
Miljarden peuken
Per jaar worden ruim 10 miljard sigaretten gerookt in ons land, waarvan er volgens een grove schatting tussen de 240 miljoen en 7,1 miljard op straat, in het gras of op het strand worden weggegooid.
En dat is schadelijk, want er zitten plastic deeltjes in de filters en chemicaliën. Eén filter kan tot wel 1000 liter water vervuilen, schrijft Heijnen aan de Kamer.
Omdat een verbod het beste werkt, is ook gekeken of Nederland dit niet op eigen houtje kan doen. Op die manier zou het eerder in kunnen gaan dan wanneer het in Europa geregeld moet worden.
Een nationaal verbod is alleen ingewikkeld, en dus is de kans van slagen klein, aldus Heijnen. Dat komt omdat een verbod op filtersigaretten botst met een van de pijlers van de Europese Unie: de afspraak dat goederen zonder beperking in alle Europese landen verhandeld moeten kunnen worden.
Geen milieuvriendelijke filter
Het idee om de filters met de schadelijke plastics te vervangen door een biologisch afbreekbare variant is in ieder geval al afgeschoten. Het lost namelijk maar een deel van het probleem op. Het zwerfafval blijft en er komen nog steeds giftige stoffen in het milieu.
Een andere mogelijkheid is het invoeren van een rookverbod op alle stranden aan de Noordzee- en Waddenzeekust. Op Italiaanse stranden is al een verbod op roken ingevoerd. Of het werkt, hangt af van hoe streng er tegen overtreders opgetreden wordt, blijkt uit een onderzoek van CE Delft in opdracht van het ministerie.
Veel steun voor verbod
Het idee kan rekenen op grote steun. 90 procent van de niet-rokers is voorstander van zo'n verbod of vindt het in ieder geval wel prima, blijkt uit het onderzoek. Onder rokers is vanzelfsprekend minder enthousiasme voor dit idee: ruim 60 procent staat er neutraal of positief tegenover, wat overigens alsnog een meerderheid is.
Omdat gemeenten verantwoordelijk zijn voor handhaving van dit soort verboden, gaat Heijnen met hen in gesprek om te peilen of zij er brood in zien. Gemeenten hebben al wel gewaarschuwd dat ze op dit moment geen menskracht hebben om dit soort regels te handhaven.
Statiegeld schiet niet op
Ook is overwogen om statiegeld in te voeren op sigarettenpeuken. Omdat daar veel 'haken en ogen' aan zitten, wordt niet verder onderzocht of dit ingevoerd kan worden.
Statiegeld invoeren op sigarettenfilters is niet alleen een no-go omdat er nog geen machines zijn om de peuken mee te verzamelen. Experts vrezen ook dat mensen roken onbewust als iets positiefs zullen zien, omdat er geld te verdienen valt met het opruimen van de peuken.
Het ministerie gaat wel verder met onderzoeken of het een verbod op filtersigaretten kan invoeren (in Europees verband of nationaal) en het invoeren van een rookverbod op stranden.
