Volg dit verhaal
"Dit laat zien hoe ernstig we dit nemen", zei de premier na afloop van de eerste dag van de EU-top in Brussel, die plotseling in het teken kwam te staan van Belarus. De "kaping" van een overvliegend Ryanair-vliegtuig om de Belarussische dissident Roman Protasevich en zijn vriendin op te pakken, vroeg volgens Rutte om een ferme reactie van de Europese Unie.
De lidstaten van de EU eisen dat Belarus de gearresteerde journalist en zijn vriendin vrijlaat. Tot die tijd zullen de sancties blijven gelden. De 27 Europese regeringsleiders en staatshoofden keurden in een gezamenlijke verklaring de actie van Minsk af.
Rutte, die bijna tien jaar geleden zijn eerste EU-top bijwoonde, heeft "op deze schaal niet eerder meegemaakt" dat de leiders het zo snel eens werden. "Iedereen was er echt helemaal klaar mee." De discussie over Belarus duurde 2,5 uur. Landen die normaliter hun bedenkingen hebben tegen sancties om bijvoorbeeld hun economische belangen, stribbelden volgens Rutte niet tegen. "Misschien ook wel omdat president Lukashenko erin is geslaagd ons te verenigen met deze idiote actie."
Rutte: Sancties gaan Lukashenko heftig raken
De sancties treffen onder meer de luchtvaart in Belarus. Zo mogen Belarussische vliegmaatschappijen, waaronder Belavia, niet meer in Europees luchtruim vliegen en vragen EU-landen hun eigen maatschappijen om niet meer over Belarus te vliegen. Onder meer KLM, Air France, Lufthansa, British Airways en airBaltic hebben al gehoor gegeven aan die oproep.
Het reeds bestaande sanctiepakket tegen 88 personen, onder wie president Alexander Lukashenko, zal worden uitgebreid. Ook wordt een economisch investeringsproject van 3 miljard euro voor het land voorlopig bevroren.
De strafmaatregelen die de EU-landen overeengekomen zijn, raken de president en zijn bondgenoten "wel heftig", verzekert Rutte. Met name omdat de EU ook met economische sancties komt, die de grote staatsbedrijven moeten treffen waarmee in Belarus het geld wordt verdiend. "Het regime daar heeft natuurlijk zijn vingers in die staatsbedrijven zitten. Dat raakt aan de persoonlijke bankrekeningen van de top daar."
In de slotconclusie over Belarus verwijzen de leiders niet naar Rusland. Het staat niet vast dat Moskou de hand heeft gehad in de actie rond Protasevich, maar er bestaan wel vermoedens van betrokkenheid in Brussel. Een strategisch debat over Rusland zou eigenlijk het hoofdonderwerp zijn tijdens het werkdiner maandag, maar werd op de achtergrond gedrongen door de ontwikkelingen in Belarus.
Waarom noemen we Wit-Rusland voortaan Belarus?
- Sinds de onafhankelijkheid in 1991, na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie, heet het land officieel de Republiek Belarus. In officiële teksten wordt dan ook die benaming gebruikt. Belarus doet meer recht aan hoe de bevolking het land zelf noemt. Sommige Belarussen nemen vanwege de associatie met Rusland aanstoot aan de benaming Wit-Rusland. Voorheen gebruikten we de ingeburgerde naam Wit-Rusland, omdat die voor veel lezers herkenbaarder is.
NUjij: Uitgelichte reacties