Turnbond grijpt hard in en stopt topsportprogramma voor vrouwen
Twee trainers op non-actief gesteld, het topsportprogramma voor vrouwen stopgezet, met alle gevolgen voor olympische ambities. De turnbond grijpt na getuigenissen over mishandeling hard in.
De KNGU neemt een harde beslissing en stopt het topsportprogramma voor de vrouwenploeg. Daarmee zet de turnbond gezondheid boven sportief succes. Het was een beslissing die door de bestuurders van de Nederlandse turnbond KNGU zelf ook met zware woorden werd toegelicht. De bond stopt per direct met het vrouwentopsportprogramma, tot een onafhankelijk onderzoek over grensoverschrijdend gedrag door trainers in de sport is afgerond (zie kader).
Dat maakte de KNGU woensdagmiddag bekend in een speciaal ingelaste persconferentie. Het is een drastisch besluit, maar volgens de bond wel noodzakelijk.
Het besluit heeft tot direct gevolg dat twee coaches die bij de KNGU in dienst zijn, Vincent Wevers en Gerben Wiersma, hangende het onderzoek geen training mogen leiden. Concreet houdt dat in dat als olympisch kampioen Sanne Wevers volgende week in de turnhal traint, vader Vincent Wevers haar niet mag begeleiden.
De bond is verder ook in overleg met clubs over verdere maatregelen. Technisch directeur Mark Meijer: “Want dit is groter dan alleen die twee coaches.” Daarmee doelt de KNGU op vier andere trainers die deels werkzaam zijn bij de bond, maar feitelijk in dienst zijn van een club. Het is niet de bedoeling dat coaches simpelweg een andere jas aan kunnen doen en verder kunnen trainen. Maar omdat de KNGU werknemers van andere werkgevers niet iets kan verplichten, is eerst overleg nodig.
‘Geen tijd voor halve maatregelen’
Met het besluit reageert de bond naar eigen zeggen ferm op getuigenissen van tientallen voormalig turnsters, die de afgelopen dagen naar buiten traden sinds de bekentenis van turntrainer Gerrit Beltman in het
Noordhollands Dagblad dat hij jonge turnsters heeft mishandeld. De oud-turnsters beschuldigden onder anderen Wevers van dezelfde praktijken. “De verhalen komen van alle kanten”, zei KNGU-voorzitter Monique Kempff gisteren. “Wil je een cultuurverandering bewerkstelligen, dan is het geen tijd voor halve maatregelen.”
De beslissing om het hele programma stop te zetten en niet alleen de coaches voorlopig uit de groep te halen, was dan ook een ‘reuzenbesluit’, aldus Meijer. Hij accepteert dat er een jaar voor de Spelen in Tokio een dikke streep gaat door sommige olympische ambities. “Maar in het belang van de sport en voor de geloofwaardigheid van het turnen was dit noodzakelijk.”
Volgens Meijer was het schipperen tussen twee belangen. Aan de ene kant speelde de olympische droom van de turnsters in de selectie, aan de andere kant wilde de bond ook erkenning geven aan de turnsters die de afgelopen dagen meldingen hebben gedaan van mishandeling. “Hoe laat je zien dat je als bond stappen maakt? Door zo’n beslissing te nemen. We wilden nu ook daadkracht tonen.”
Onafhankelijk onderzoek
De uitkomsten van een onafhankelijk onderzoek naar grensoverschrijdend gedrag door trainers in het turnen worden eind van dit jaar verwacht. Het onderzoek is nu nog in de opstartfase, maar wordt uitgebreid met de recente beschuldigingen. Juriste Marjan Olfers en criminoloog Anton van Wijk voeren het onderzoek uit. Zij waren in 2018 verantwoordelijk voor een kritisch rapport over ongewenst gedrag in de wielersport.
Ook schakelt de turnbond het Instituut Sportrechtspraak in. De KNGU zei woensdag al alle uitkomsten van die onderzoeken te accepteren.
‘We hebben sporters in de steek gelaten’
De olympische ambities komen nu wel op een tweede plan, erkende ook Meijer. Dat is op het eerste gezicht een kentering met beleid wat jarenlang lijkt te zijn gevolgd: dat prestaties belangrijker waren dan gezondheid. Volgens directeur Marieke van der Plas kan binnen de KNGU ‘niemand wegkijken van wat we zien in de spiegel die door ex-turnsters ons wordt voorgehouden’. “We horen ook: waarom duurde het zo lang? Dat is een terechte vraag. We hebben sporters in de steek gelaten, dat moeten we ons aantrekken.”
Met het besluit geeft de bond in ieder geval aan dat er twijfel is over het functioneren van de twee bondstrainers. Bovendien is er door helemaal schoon schip te maken een kans om van onderaf een nieuwe staf op te bouwen, als uit het onderzoek blijkt dat de hele cultuur ook nu nog niet wenselijk is.
Teleurstelling en verontwaardiging
De turnsters van de selectie, die maandag nog in een statement stelden dat ze zich nu niet herkennen in het beeld dat werd geschetst, kunnen wel op individuele basis trainen bij hun club. Alleen nationale trainingsdagen en internationale wedstrijden en stages zijn afgeblazen. De turnsters werden dinsdagavond ingelicht over het besluit van de KNGU. De eerste reactie was er een van teleurstelling en verontwaardiging, aldus Meijer. “Maar ik ga er wel van uit dat een Nederlands team op de Spelen staat. Dat is mijn taak.”
Maar ook Meijer weet niet hoe het programma er nu uit komt te zien. Het eerste toernooi op de kalender is het Europees kampioenschap in december. Of daar een team heengaat, is onduidelijk. Meijer: “Dat moeten we nu allemaal gaan bekijken.” De bondstrainers hebben nog niet gereageerd. Zij werden vlak voor de persconferentie woensdag op de hoogte gesteld.
Lees ook:
Turnsters melden misstanden met #dossierturnmisbruik: ‘Dit is echt ook een Nederlands probleem’
Steeds meer turnsters vertellen over hun ervaringen met turncoaches. ‘We willen dit bespreekbaar maken.’
Voormalig turntrainer Kelly Koets: ‘Er is in het turnen een giftige mix ontstaan’
Kelly Koets werkte samen met trainer Gerrit Beltman, die mishandeling erkende, en met Vincent Wevers, die ervan wordt beschuldigd.‘Dit interview is niet chic, wel noodzakelijk.’