Je wekker loopt 6 minuten achter door ruzie hier 1.500 kilometer vandaan
UpdateHet klinkt te bizar voor woorden, maar talloze Nederlandse en Europese wekkers en alarmklokken lopen sinds half januari tot zes minuten achter. De oorzaak ligt in een politiek conflict op de Balkan tussen Servië en Kosovo.
David BremmerLaatste update:06-03-18, 20:14
Doordat de kloksnelheid van het stroomnet minimaal is gedaald lopen digitale klokken achter
Jeroen Brouwers, TenneT
Europese hoogspanningsnetbeheerders sturen de 220 Volt die uit het stopcontact komt met een kloksnelheid van 50 Hertz door de stroomkabels. Digitale klokken – wekkers, ovens, magnetrons - gebruiken die puls van 50 Hertz om de exacte tijd te bepalen.
Om die 50 Hertz continu te garanderen moeten alle hoogspanningsnetbeheerders van Europa een kleine hoeveelheid stroom ter beschikking stellen. Eén land blijft sinds half januari echter in gebreke, maakte de Europese koepel van hoogspanningsnetbeheerders (ENTSO-E) deze week bekend.
,,Als gevolg daarvan is de elektrische frequentie (van 50 Hertz) licht gedaald," schrijft de ENTSO-E op de eigen website. ,,Dit heeft elektrische klokken beïnvloed die de tijd niet via een quartzkristal maar via de frequentie van het stroomnet bijhouden.'' Volgens de gezamenlijke netbeheerders lopen veel klokken inmiddels vele minuten achter.
Nederlandse hoogspanningsbeheerder TenneT bevestigt het verhaal. ,,Inmiddels bedraagt de achterstand zo’n 5 tot 6 minuten'', vertelt woordvoerder Jeroen Brouwers. Volgens TenneT is de frequentie van 50 Hertz weliswaar slechts minimaal gedaald, maar leidt dat desalniettemin tot flinke tijdsachterstanden.
,,Elk land is verplicht enkele honderden Megawatt aan stroom te leveren. Als één of twee landen verzaken daalt de 50 Hertz naar 49,99 Hertz. Een bijna niet waarneembaar verschil, maar wel één dat op wekkers iedere minuut aantikt.
De problemen gelden niet voor smartphones. De tijd daarop wordt via software bijgehouden.
Politiek conflict volgens TenneT ligt de oorzaak in een elektriciteitstekort in de regio Servië, Macedonië en Montenegro. ,,Daar heeft men een politiek, juridisch, financieel conflict en dat heeft zich sinds half januari onder meer geuit in het niet voldoen aan verplichtingen om ter ondersteuning van die netfrequentie 300 MW aan capaciteit te leveren."
Goed ingevoerde bronnen in de energiesector melden het AD meer specifiek dat het een conflict tussen Servië en Kosovo betreft.
Koepelorganisatie ENTSO-E bevestigt dinsdagmiddag in een verklaring dat het probleem ligt in de hoogspanningsregio van Servië, Macedonië, Montenegro ,,en meer specifiek Kosovo en Servië".
Het stroomtekort is inmiddels opgelopen tot 113 Gigawatt. De frequentie van het stroomnet is daardoor gedaald tot 49,996 Hertz. ,,Een afwijking als deze heeft zich nooit eerder voorgedaan en moet stoppen," verklaart de ENTSO-E.
De koepelorganisatie roept Europese regeringen op om snel in actie te komen en het probleem op te lossen. Zelf slagen de hoogspanningsnetbeheerders daar voorlopig niet in.
Wij roepen Europese regeringen op actie te ondernemen en ons te helpen met een oplossing
Europese koepelorganisatie ENTSO-E
Het conflict tussen Servië en Kosovo duurt al bijna twintig jaar en stamt uit de Joegoslavië-oorlog. Kosovo is sinds 1999 de facto een onafhankelijke staat. In 2008 riep de Albanese meerderheid eenzijdig de onafhankelijkheid uit, die inmiddels door 108 landen wordt erkend, waaronder Nederland.
Servië accepteert die onafhankelijkheid niet en beschouwt Kosovo als een afvallige regio dat onlosmakelijk met het Servische moederland is verbonden. De verhoudingen zijn nog steeds zeer gespannen.
De vraag is nu hoe lang het duurt voordat het probleem met de stroomlevering en daarmee de achterlopende digitale klokken is opgelost. Als die oplossing er is belooft de ENTSO-E zo spoedig mogelijk met een compensatieprogramma te komen om het achterlopen te compenseren.
