Verbod op wattenstaafjes en rietjes moet plastic soep doen slinken

Want specifiek voor deze producten is een betaalbaar plasticvrij alternatief voorhanden, bijvoorbeeld van karton of hout. Gebruik van andere plastic producten waar nog geen volwaardig alternatief voor is, moet worden teruggedrongen. Ook moeten fabrikanten meebetalen aan het opruimen ervan.

De regels zijn onderdeel van een lijst maatregelen die de Europese Commissie maandag presenteerde om de plastic soep tegen te gaan. In januari stelde de commissie al als doel dat alle plastic verpakkingen in de EU in 2030 recyclebaar of herbruikbaar moeten zijn. Een EU-belasting op plastic hoort nog tot de overwegingen.

Plastic visnetten

Naast het verbod op de wegwerpproducten moet moet negen op de tien plastic flesjes in 2025 gescheiden worden ingezameld, bijvoorbeeld met behulp van statiegeld. Verder moeten fabrikanten op producten als maandverband, vochtige doekjes en ballonnen vermelden dat er plastic in zit. Dat moet er voor zorgen dat consumenten zich ervan bewust worden hoe schadelijk de producten zijn voor het milieu.

Ook voor plastic visnetten, die vaak op de bodem van de oceaan achterblijven en voor 27 procent van het strandafval zorgen, moeten uitgebreide maatregelen komen. De commissie wil producenten verplichten te betalen voor het verzamelen, verwerken en transporteren van afval.

Een goed begin, noemt Europarlementariër Bas Eickhout (GroenLinks) het voorstel van de commissie. “Maar het leest als een lang compromis. Het verbod op die specifieke producten is goed, maar je voelt aan je water dat het realiseren van de andere plannen jaren gaat duren.” Eickhout doelt hier mee op het voornemen dat het gebruik van plastic bakjes voor bijvoorbeeld fastfood en plastic bekers voor koffie ‘significant gereduceerd moet worden’. “Lidstaten mogen dan weer zelf de aantallen bepalen.”

Niet te becijferen

Vice-president Frans Timmermans presenteerde de plannen maandag in Brussel met een flinke dosis enthousiasme. Hij ziet de plannen als een zakelijke kans voor ondernemers en heeft er alle vertrouwen in dat het Europees Parlement de plannen zal ondersteunen, liefst binnen een jaar.

Het lijkt een goed pakket aan maatregelen, zegt Lara Peters van Milieu Centraal. “Maar hoeveel impact het precies gaat hebben is nog niet te becijferen.” Peters vergelijkt de maatregelen met het verbod op gratis plastic tasjes. “Dat heeft echt zin gehad, er zijn 71% minder plastic tasjes gegeven en veel mensen nemen nu hun eigen tas mee. Wat dat betreft kun je ook verwachten dat deze maatregelen impact hebben.” Peters merkt wel op dat de maatregelen heel erg gericht zijn op de afvalfase en niet op de productiefase. “Het is positief voor plastic afval in zee, maar het liefst wil je helemaal geen zwerfafval. We zouden veel meer moeten hergebruiken en afval gescheiden weggooien.”

Maria Westerbos, directeur van de Plastic Soup Foundation, is het daarmee eens. “Het single use living is veel te ver doorgeschoten. We blijven maar plastic produceren, terwijl recyclen met al die verschillende soorten moeilijk is.” Westerbos hekelt dat er niets in de plannen staat over chemische toevoegingen aan plastic, ook worden er geen concrete maatregelen genoemd voor voedselverpakkingen. “Terwijl daar de allergrootste winst te behalen is”, zegt Jeroen Dagevos, ook van de Plastic Soup Foundation. “Enkele supermarkten spelen daar al op in door bijvoorbeeld niet alle groenten meer in plastic te verpakken. Ik gok dat die ontwikkeling doortrekt, met name omdat de consument het wil.”

Lees  ook: 

Europa's strijd tegen plastic hinkt op twee gedachten

Brussel wil minder plastic wegwerpartikelen, maar staat ook toe dat plastic als brandstof wordt gebruikt.

Lees ook: Een plastic-taks is niet genoeg

Een commentaar van Trouw over plastic, een spotgoedkoop verpakkingsmiddel om te maken, maar waarvan de prijs voor het milieu juist heel hoog is.